وابی و سابی

در فصل نخستِ کتاب حاضر، به دشواری ارائه تعریفی جامع برای وابی و سابی و دلایل این دشواری اشاره خواهیم کرد. سپس ضمن بررسی ریشه لغوی وابی و سابی، تعاریف متعدد پژوهشگران ژاپنی و خارجی از این اصطلاحات را خواهیم آورد. در ادامه، تأثیرات ملموس و قابل سنجشی را که تفکر وابی‌سابی بر آثار هنرهای تجسمی می‌گذارد بررسی و معرفی خواهیم کرد، و در پایان، برای روشن‌تر شدن مفهوم وابی‌سابی، آن را با معیارهای زیباشناختی هنر مدرن غربی مقابله و مقایسه خواهیم کرد.

فصل دوم به خاستگاه و منشأ تفکر وابی‌سابی اختصاص دارد. از آنجا که وابی‌سابی با آیین ذن ارتباط تنگاتنگی دارد، در این فصل، ضمن مروری بر تاریخچه و مبانی دین بودایی و آیین ذن، به نقش ذن در شکل‌گیری این تفکر زیباشناختی خواهیم پرداخت. همچنین به خاستگاه‌های دیگر این تفکر و ریشه‌های احتمالی دیگر آن نیز اشاره خواهیم کرد و به‌ویژه، رابطه شرایط اقلیمی و جغرافیایی ژاپن را با این چارچوب فکری بررسی خواهیم کرد.

فصل سوم کتاب به مراسم چای اختصاص دارد. در این فصل، پس از معرفی مختصر پیشینه استفاده از گیاه چای و تاریخچه مراسم چای در چین و ژاپن، به شکل‌گیری تفکر وابی‌سابی در بستر مراسم چای، و به‌خصوص، نوآوری‌های انقلابی سن‌نو ریکیو در این زمینه خواهیم پرداخت و درکنار معرفی این نوآوری‌ها، به زندگی و طرز فکر ریکیو و اوضاع سیاسی‌اجتماعی ژاپن در آن دوران نیز اشاره خواهیم کرد.

فصل چهارم به وابی‌سابی در هنرهای مختلف و تأثیر این تفکر بر آثار هنری گوناگون ژاپن اختصاص دارد. در این فصل، به نقش وابی‌سابی درمعماری، سرامیک‌سازی، باغ‌آرایی، گل‌آرایی، ساخت اشیاء زینتی و موسیقی ژاپنی خواهیم پرداخت و ردپای وابی‌سابی را در این هنرها، با ذکر نمونه‌هایی از آثار هنری گوناگون بررسی خواهیم کرد.

فصل پنجم کتاب که حجیم‌ترین فصل آن است، به وابی‌سابی در اشعار کوتاه هایکو اختصاص دارد. در ابتدای این فصل، چگونگی شکل‌گیری قالب شعری هایکو را شرح خواهیم داد و سپس، زندگی و افکار ماتسوئو باشو را معرفی خواهیم کرد و آرا و نظرات باشو وشاگردانش را در خصوص هایکو و وابی‌سابی بازخوانی خواهیم کرد و در نهایت، هایکوهای متعددی از باشو، شاگردان او و دیگر هایکوسرایان را به همراه ترجمه این آثار به زبان فارسی خواهیم آورد و اثراتوابی‌سابیرا بر روی این اشعار بررسی خواهیم کرد.

فصل ششم، فصل آخر کتاب، به وضعیت تفکر وابی‌سابی در جامعه امروز ژاپن و آرای گوناگون در این خصوص می‌پردازد و در آن، علاوه بر بررسی جایگاه وابی‌سابی در جامعه امروز ژاپن، نگاهی نیز به وضعیت احتمالی آن در آینده خواهیم افکند.